Het Gouden Getal
Het internet wemelt van de informatie over het Gulden Getal.
Een deel ervan is goed gedocumenteerd en serieus, een deel is esoterisch en een deel is compleet fantasievol.
De mens heeft altijd geprobeerd om de wereld om hem heen te meten en te kwantificeren. Om dit te doen, hebben we de afmetingen en verhoudingen van ons eigen lichaam gebruikt. Tot de Franse revolutie in 1789 (geboorte van het metrieke stelsel), mat de hele wereld zijn omgeving in "palmen", "palmen", "empans", "voeten" en "cubits".
Deze vijf maten hebben de volgende eigenaardigheid: de som van twee aangrenzende maten is gelijk aan de volgende maat (palm palm = empan; empan voet = cubit) en de verhouding tussen twee aangrenzende maten is constant en gelijk aan het getal 1,618: palm x 1,618 = palm, palm x 1,618 = empan, empan x 1,618 = voet en voet x 1,618 = cubit. De kubus, of "koninklijke Egyptische kubus" was gelijk aan 52,9 cm (na de hervorming onder de XXVIe dynastie van de farao's).
Hoewel Euclides (300 voor Christus) al over deze verhouding van twee lengtes sprak in zijn "Elementen", werd deze verhouding de "goddelijke verhouding" genoemd door Luca Pacioli, een wiskundige die een tijdgenoot was van Leonardo da Vinci (1509), en veel later de "Gulden Snede" door de Duitse filosoof en wiskundige Adolf Zeising rond 1850 en uiteindelijk het "Gulden Getal" in 1932, door de Roemeense diplomaat Matila Ghyka.
Waarschijnlijk voor het eerst gebruikt in de meetkunde, vertegenwoordigt het gulden getal (genoemd φ of 'Phi' ter ere van de Griekse architect van het Parthenon, Phydias) een constante verhouding tussen twee hoeveelheden van dezelfde soort, zoals lengtes, oppervlakten, volumes of getallen. Phi is een irrationaal getal en zijn waarde is (1 √5)/2 , wat dicht bij 1,618 ligt.
Om een eenvoudige definitie van het gulden getal te geven, kunnen we zeggen dat het de verhouding weergeeft tussen de lengte van een el en de lengte van een voet. Het maakt dus deel uit van de bouw van het menselijk lichaam. Dit geeft het ongetwijfeld zijn mystiek.
Probeer een leuk en verrassend experiment: meet de verhouding tussen de eerste en tweede vingerkootjes van een van je vingers, en vervolgens de verhouding tussen de derde en de tweede: je zult een getal krijgen dat in de buurt van 1.618 komt.
Hetzelfde geldt voor de verhouding tussen je hand en je onderarm. En als je je eigen lengte deelt door 1,618, krijg je de hoogte van je navel!
Al honderden, zelfs duizenden jaren wordt de Gulden Snede gebruikt om ideale verhoudingen tussen twee geometrische of wiskundige entiteiten te definiëren. Het ligt op de grens tussen deze twee gebieden en symboliseert hun vereniging.
Het is een soort standaard voor verhoudingen en hoewel het vooral in de architectuur en schilderkunst wordt gebruikt (of ontdekt), is het ook te vinden in uiteenlopende gebieden als wetenschap, natuurkunde, natuur, muziek en zelfs financiën en akoestiek.
Met uitzondering van de negentiende eeuw is het vrijwel zeker dat de Gulden Snede door de geschiedenis heen deductief (d.w.z. bewust) is gebruikt, maar er is vrijwel geen schriftelijk bewijs voor. Toch kan het bewuste gebruik ervan een geheim zijn gebleven, van generatie op generatie doorgegeven door bepaalde beroepen zoals architecten, gezellen of de grote schilders: sommigen hebben het zelfs 'het getal van de ingewijde' genoemd.
Vandaag de dag is het "Nummer" niet meer zo geheim als het ooit was. Toch blijft het mythisch en heeft het voor sommigen nog steeds een mystieke en mysterieuze kant.
De bewuste toepassing ervan op gebieden als architectuur, schilderkunst, beeldhouwkunst, industriële esthetiek, vakmanschap, interieurontwerp, landschapsarchitectuur, marketing en vele andere is welbekend.
Voor veel mensen vertegenwoordigt de Gulden Snede het ultieme in harmonieuze verhoudingen en veel van de gebouwen die we overal om ons heen zien, zijn voorzien van deze verhoudingen en een groot aantal reclamelogo's is ontworpen rond dit principe.
Het resultaat is dat we er, ongeacht onze mening en kennis erover, voortdurend mee leven en het altijd bewust of onbewust voor ons hebben.
Om terug te komen op de structuur van een schilderij: de Gulden Snede is niet het enige systeem dat is gebruikt.
Dit Wikipedia-artikel geeft een vrij uitputtend overzicht van de compositiesystemen die zijn gebruikt en nog steeds worden gebruikt.
Hieronder vind je ook links naar twee zeer goed onderzochte Amerikaanse sites over compositiekunst en de Gulden Snede.
De keuze voor een structurerend systeem is een beredeneerde keuze. De ervaring leert dat deze aanpak niets afdoet aan creativiteit en inspiratie.
Als het idee eenmaal geaccepteerd is, bespaart het je tijd, vertrouwen en visuele harmonie in je vakgebied! Laten we Le Corbusier nog eens citeren: "De regellijn brengt geen poëtische of lyrische ideeën; hij inspireert het thema niet; hij is niet creatief; hij balanceert. Het is een probleem van pure plasticiteit".